۳۹۰‌روز تلاش برای یک روز باشکوه | فرماندار مشهد فرایند برگزاری انتخابات از آغاز تابه‌امروز را تشریح کرد

به گزارش شهرآرانیوز، از دی‌ماه پارسال تا بهمن امسال که در روز‌های پایانی آن قرار داریم، بیش از ۱۰ گام انتخابات طی شده است و اکنون در آستانه آغاز تبلیغات رسمی کاندیدا‌ها و فرارسیدن روز انتخابات قرار گرفته‌ایم. تقویم روزشمار انتخابات به عدد شانزده رسیده و زمان زیادی به روز انتخابات نمانده است.

در این شب و روز‌هایی که گروه‌ها و تشکل‌ها و ائتلاف‌ها در تب‌وتاب نهایی‌کردن لیست‌های انتخاباتی هستند و مسئولان در جنب‌وجوش تدارکات در راستای برگزاری انتخابات، برای گفت‌وگوی انتخاباتی سراغ فرماندار مشهد رفتیم که به گفته خودش از دی‌ماه پارسال تاکنون فرایند انتخابات و تدارکات برای آن، جزو فهرست کار‌های مستمرش بوده است.

قرار گفت‌وگویمان با فرماندار مشهد بر خلاف مصاحبه‌های قبلی که در ساختمان شیشه‌ای خیابان پاسداران بود، این‌بار وسط تحریریه روزنامه شهرآرا و پشت میزی که به نام «میز انتخابات» برای گفتگو با متولیان و مسئولان انتخابات آماده کرده‌ایم، برگزار شد.

از فرماندار خواستیم فرایند انتخابات را از دی‌ماه پارسال تا امروز خلاصه‌وار برایمان بازگو کند. از شرح گام‌های انتخابات گرفته تا نقد‌ها به بررسی صلاحیت‌ها، تغییرات در فرایند انتخابات امسال، بحث مشارکت، چگونگی انتخاب معتمدین انتخابات، رفتار‌های گروه‌های سیاسی، لیست‌های انتخاباتی، فعالیت ائتلاف‌ها و ... جزو محور‌های پرسش‌هایمان از فرماندار مشهد بود.

آنچه در ادامه می‌آید، نسخه مکتوب گفت‌وگوی ما با محسن داوری فرماندار مشهد مقدس است.

نسخه تصویری این گفتگو نیز در شهرآرانیوز منتشر می‌شود. برای مشاهده این ویدئو کد رو‌به‌رو را اسکن کنید.

مشارکت، سلامت، رقابت واقعی و امنیت؛ چهار راهبرد مهم انتخابات

*فرایند انتخابات ۱۴۰۲ از مرحله تشکیل ستاد، شروع ثبت‌نام‌ها، بررسی و تأیید صلاحیت‌ها، حالا به مرحله تبلیغات و نزدیک‌شدن به فرایند رأی‌گیری نزدیک شده است. جناب فرماندار، به‌طور کلی گام‌های طی‌شده برای انتخابات پیش‌رو را تشریح کنید.

نگاه دنیا به انتخابات یازدهم اسفند است و اینکه آیا مردم پرشور به صحنه انتخابات خواهند آمد یا نه؛ بنابراین با درنظرگرفتن این اهمیت، فرایند انتخابات را از دی‌ماه ۱۴۰۱ در دستورکارهایمان گذاشتیم تا بتوانیم در وسعت خوبی تصمیم‌گیری کنیم. اولین گام ما آسیب‌شناسی اقدامات در انتخابات دوره‌های گذشته بود. اقدام بعدی، ترسیم چشم‌انداز انتخابات بود. به‌طور مستمر در فهرست برنامه‌ها، موضوع انتخابات را پیگیری کردیم تا به مراحل اجرایی رسید.

*سازوکار و ماهیت اصلی این فرایند برای برگزاری انتخابات چه بوده است؟

سازوکاری که ما دنبال کردیم، همان چهار راهبرد مهمی است که رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ مشارکت حداکثری، سلامت انتخابات، رقابت واقعی و امنیت در انتخابات. سناریو‌های جامع و کاملی پیش‌بینی کردیم تا در همه شعب اخذ رأی این چهار راهبرد را به‌خوبی بتوانیم عملیاتی کنیم؛ بنابراین از زمان شروع پیش‌ثبت‌نام‌ها برای دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و سپس هیئت‌های اجرایی و انتخاب معتمدین و در ادامه بررسی صلاحیت‌ها و اقدامات دیگر در فرایند انتخابات این راهبرد‌ها را مدنظر قرار دادیم.

*مناظرات انتخاباتی یکی از مراحلی است که می‌تواند تنور انتخابات را داغ کند و در عین حال جذابیت‌هایی هم دارد. برای انتخابات مجلس در مشهد، مناظره قرار است چه نقشی ایفا کند و با چه سازوکاری تعریف شده است؟ به‌طور مشخص امکان مناظره برای ۵۳۳ نامزد چطور برنامه‌ریزی شده است؟

مناظرات در حال ضبط است و در همان شبکه‌های مخصوص ویژه حوزه انتخابیه مشهد و کلات پخش خواهد شد، ولی اینکه چه تعداد از ۵۳۳ کاندیدا پای مناظرات خواهند آمد، به خود کاندیدا‌ها بستگی دارد. شاید عده‌ای برای حضور در مناظره تمایل نداشته باشند. هر کسی که برای مناظره اعلام آمادگی کند، به‌صورت عادلانه امکانش فراهم است. حتی در محافل عمومی نیز این امکان برای مناظرات مهیاست و این نیز به تمایل خود افراد برای حضور در مناظرات بستگی دارد.

دلایل بیشترین رد صلاحیت‌ها و آمار کاندیدا‌های نهایی انتخابات

*جناب داوری، پس از این گام‌های انتخاباتی، می‌رسیم به مبحث پرحرف‌وحدیث بررسی صلاحیت‌ها. این نقد‌ها همچنان وجود دارد که تعداد ردصلاحیت‌ها زیاد بود. کمی شفاف‌تر از دلایل و تعداد ردصلاحیت‌ها بگویید.

در ثبت‌نام قطعی افراد برای انتخابات مجلس دوازدهم، ۸۹۲ نفر برای حوزه انتخابیه مشهد و کلات ثبت‌نام کردند. از پنج مرجع قانونی استعلام گرفته شد و نتیجه بررسی صلاحیت‌ها به هیئت نظارت اعلام شد. در مرحله بعد نتایج بررسی صلاحیت‌ها به‌صورت کتبی به خود کاندیدا‌ها اعلام شد. برخی کاندیدا‌ها به نتیجه بررسی صلاحیتشان اعتراض داشتند و به اعتراض آن‌ها هم رسیدگی شد. نوزدهم بهمن نتایج نهایی بررسی صلاحیت‌ها اعلام شد که بر اساس آن صلاحیت ۵۳۳ کاندیدا از حوزه انتخابیه مشهد تأیید شد و این افراد در انتخابات یازدهم اسفند با هم رقابت خواهند کرد.

در همه این مراحل قانون مدنظر بوده است. ضمن اینکه در انتخابات مجلس شورای اسلامی احراز صلاحیت مدنظر بوده است؛ بنابراین برخی افراد ردصلاحیت نشده‌اند، بلکه صلاحیتشان احراز نشده است. در هیئت اجرایی باید از مراجع پنج‌گانه استعلام گرفته شود. هیئت‌های اجرایی مبتنی بر قانون این استعلام‌ها را دریافت می‌کنند.

در هیئت اجرایی بیشتر عدم‌احرازصلاحیت‌ها به این دلیل بود که طبق قانون باید علاوه بر دیگربند‌های قانونی، هر کاندیدا باید پنج سال سابقه اجرایی یا پژوهشی یا قضایی یا آموزشی ارائه می‌کرد. ۳۱۱ نفر به‌دلیل بند ۹ ماده ۳۱ که به همین موضوع مربوط بود، احراز صلاحیت نشدند. آن‌ها بایست هنگام ثبت‌نام این پنج‌سال سابقه اجرایی را بارگذاری می‌کردند.

۴۱۹ نفر در مرحله اول احراز صلاحیت شدند و پس از رسیدگی به اعتراض‌ها، بیش از صد نفر دیگر به جمع کاندیدا‌ها اضافه شدند و تعدادشان به ۵۳۳ نفر رسید. در عین حال، با همه کاندیدا‌هایی که احراز صلاحیت نشدند، گفتگو شد و دلایل هم به‌صورت کتبی به آن‌ها ابلاغ شد.

رصد هزینه‌های انتخاباتی کاندیدا‌ها

*در حوزه نظارت بر هزینه‌کرد‌های انتخابات چه نظارت‌هایی وجود دارد؟ بی‌شک شفافیت برای مردم در این زمینه مهم است، اما شاهد شفافیت نبوده‌اند. آیا در این دوره انتخابات نظارتی وجود دارد که معلوم شود مثلا هر کاندیدا این پول‌های میلیونی و حتی شاید میلیاردی را از کجا آورده است؟

اتفاقا قانون این را به‌صورت شفاف مشخص کرده است. چون در قانون انتخابات تغییر داشته‌ایم، امسال در چند محور اولین‌بار در قانون انتخابات بر شفاف‌سازی‌هایی ازجمله مباحث مالی تأکید شده است. همه افراد در زمان ثبت‌نام یک شماره‌حساب انتخاباتی باید اعلام می‌کردند و ثبت می‌شد. این شماره‌حساب انتخاباتی تنهاجایی است که هزینه‌ها را از طریق آن انجام خواهند داد. هرکسی بخواهد به کاندیدا‌ها کمک کند، باید به همین شماره‌حساب کمک کند. کارگروهی نیز تعیین شده است که در هر حوزه انتخابیه باید سقف تبلیغات چقدر باشد و کارگروه نظارت می‌کند که سقف تبلیغات در هر منطقه و حوزه رعایت شود. بی‌شک تخلفات احتمالی رصد می‌شود.

*به بحث تخلفات رسیدیم که موضوع مهمی است. به‌خصوص در فضای مجازی که فضای گسترده‌ای است، رصد و نظارت بر تخلفات انتخاباتی پیچیده‌تر می‌شود. با توجه به تخریب‌ها، شایعات یا دیگرموارد تخلفی که در فضای مجازی امکان وقوع آن وجود دارد، نظارت‌ها چگونه است؟

در این بحث، متولیان هم فضای مجازی و هم فضای محیطی را رصد و تخلفات را ثبت می‌کنند. دستگاه قضایی نیز به این مسئله ورود پیدا می‌کند. حوزه فاوا و پلیس فتا نیز همه تخلفات فضای مجازی را پیگیری می‌کنند.

چگونگی انتخاب ۱۱ معتمد انتخابات

*چگونه و بر چه اساسی معتمدین انتخابات را انتخاب کردید؟

این افراد باید از بین معتمدین شهر انتخاب می‌شدند. این روند بسیار مهم و حساس بود. بانک اطلاعاتی را که از دوره‌های گذشته فرمانداری موجود بود، بررسی کردیم. همه معتمدینی را که در هیئت اجرایی بودند، احصا کردیم. گروه‌ها، تشکل‌ها، چهره‌ها و افراد مؤثر را دعوت کردیم و درنهایت پس از بررسی‌های دقیق، ۲۵۰ نفر را که طبق قانون واجد شرایط بودند، انتخاب کردیم. در قانون شرایط خاصی برای معتمدین تعیین شده است؛ ازجمله اینکه آن‌ها نباید با کاندیدا‌ها نسبت سببی یا نسبی داشته باشند.

با درنظرگرفتن این بند‌های قانونی، در مرحله بعد ۱۰۳ نفر معتمد را انتخاب کردیم. با نظر شورای نگهبان و هیئت نظارت، ۱۰۳ نفر را به سی نفر رساندیم. این سی نفر معتمدین انتخابات از چهره‌ها و اقشار مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بودند که همه را دعوت کردیم. سپس خود این افراد هشت نفر را از بین خودشان در فهرست نهایی معتمدین انتخاب کردند.

با حضور این هشت نفر و سه نفر شخصیت‌حقوقی که قانون مشخص کرده است، فهرست معتمدین به یازده نفر رسید. سه نفر حقوقی شامل دادستان، رئیس ثبت احوال و فرماندار است. به این ترتیب، هیئت اجرایی با این یازده نفر تشکیل شد. درواقع هیئت اجرایی شامل معتمدین انتخابات و سه نفر حقوقی است.

*برای جذب مشارکت رأی‌اولی‌ها که از نسل دهه‌هشتادی‌ها هستند و نسلی متفاوت با مطالباتی متفاوت، چه برنامه‌هایی داشته‌اید و اینکه چه تعداد رأی‌اولی در مشهد داریم؟

حدود ۱۲۰ هزار رأی‌اولی در شهرستان مشهد داریم که از سال ۱۴۰۰ امکان رأی‌دادن داشته‌اند و حالا اولین‌بار می‌توانند در انتخابات شرکت کنند. اجرای پویش‌هایی را در دستورکار داریم که برای حضور رأی‌اولی‌ها در انتخابات برگزار خواهد شد. برخی از این رأی‌اولی‌ها را در برگزاری انتخابات سهیم کردیم و نقش دادیم.

*درمجموع چه تعداد افراد واجد رأی‌دادن در مشهد داریم؟

چون عدد مجموع افراد واجد شرایط رأی‌دادن متغیر است و باید وزارت کشور ابلاغ کند، اجازه بدهید در نوبه خودش به‌صورت رسمی اعلام شود.

افرادی که دلخور یا منتقد هستند، برای وطن پای صندوق‌های رأی بیایند

*پیشنهادتان برای افرادی که با صندوق‌های انتخابات قهر هستند، چیست؟

انتظارمان این است که مردم با هر نگاهی که دارند، برای اعتلای کشور و قدرتمندشدن کشورشان به این واجب شرعی و سیاسی و وظیفه اجتماعی لبیک بگویند. حتی اگر دلخور هستند یا به بخشی از کار‌ها نقد دارند، یا بخشی از کار‌ها را قبول ندارند و حتی اگر خود جمهوری اسلامی را قبول ندارند، به‌دلیل اینکه برای میهنشان اثرگذار باشند و در سرنوشتشان نقش داشته باشند و وطن و میهن آن‌ها در دنیا سرافراز باشد، در انتخابات مشارکت کنند.

*با این اقدامات برای جذب مشارکت در انتخابات پیش‌رو، به نظرتان میزان مشارکت مردم مشهد در انتخابات پیش‌رو چقدر خواهد بود؟

براساس نظرسنجی‌ها از چند ماه گذشته، مشارکت در این دوره بیشتر از دوره قبل است. طبق برآورد ما، مشارکت مردم در انتخابات یازدهم اسفند امسال نسبت به دوره قبل انتخابات بیشتر خواهد بود.

*جناب فرماندار، درصد مشارکت در این دوره انتخابات را پیش‌بینی بفرمایید. فکر می‌کنید چند درصد مردم در انتخابات پیش‌رو مشارکت می‌کنند؟

درصد را مردم تعیین می‌کنند؛ آن هم با حضورشان. درواقع درصد را مردم رقم می‌زنند. آنچه مهم است، اینکه همانند راهپیمایی ۲۲ بهمن که همه را انگشت‌به‌دهان گذاشت و از حضور و جمعیت مردم شگفت‌زده شدند، در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز ان‌شاءا... به همین شکل مردم حماسه خواهند آفرید.

*فکر می‌کنید چقدر اقداماتتان برای جذب مشارکت مردم در انتخابات اثربخش بوده است؟

یکی از بخش‌هایی که امسال به آن پرداختیم، بحث مشارکت در انتخابات بود. به افراد مختلف در انتخابات نقش دادیم تا انتخابات را باشکوه برگزار کنیم. درباره اثربخشی یا نقد و بررسی عملکردمان از دیدگاه مردم نیز می‌خواهیم در سامانه‌ای ارتباط دوطرفه با مردم ایجاد کنیم تا مردم هم نظراتشان را اعلام کنند. به‌زودی از این سامانه رونمایی خواهیم کرد. یک کمیته ارزیابی از عملکردمان نیز گذاشته‌ایم تا نواقص را به ما معرفی کند.

نظر فرماندار درباره رأی دادن به لیست یا کاندیدای مستقل

*لیست‌های انتخاباتی و فعالیت ائتلاف‌ها شروع شده است. آیا ائتلاف‌ها باید مجوز بگیرند یا گروه‌های سیاسی می‌توانند برای انتخابات هر ائتلافی را تشکیل دهند؟ افراد، گروه‌ها، چهره‌ها، اقشار خاص و ... برای لیست‌بندی و تبلیغ آن در بستر فضای مجازی و فضای محیطی محدودیتی دارند یا خیر؟

نحوه ائتلاف به افرادی که ائتلاف می‌کنند، بستگی دارد. یک بخش احزاب و تشکل‌های رسمی هستند که مجوز گرفته‌اند و ممکن است عده‌ای هم در بین گروه‌ها و خود افراد ائتلاف کنند و به مردم خودشان را معرفی کنند. در این‌باره نیاز به مجوز نیست و سخت‌گیری خاصی صورت نمی‌گیرد.

*به‌طور کلی تعدد لیست‌ها را مثبت می‌دانید یا خیر؟ در بحث رأی‌دادن نیز بهتر است مردم لیستی رأی دهند یا فردی؟

بر اساس قانون مردم آزاد هستند که هر طور دوست دارند، رأی بدهند. در شهر‌های بزرگ و کلان‌شهر‌ها شناسایی و بررسی همه کاندیدا‌ها برای همه سخت است؛ بنابراین بخش‌های مختلف، ائتلاف‌ها و ... می‌توانند افراد را شناسایی و به مردم معرفی کنند. برای ما مهم این است که مردم به تشخیص برسند و رأی دهند. مردم ما نیز همواره تلاش کرده‌اند به افراد اصلح رأی بدهند؛ بنابراین خیلی مهم نیست که به لیست رأی بدهند یا غیرلیست. اما طبق قاعده‌ای نانوشته، در کلان‌شهر‌ها بیشتر به لیست‌ها توجه می‌شود.

*در فرایند انتخابات به بحث الکترونیک‌بودن اشاره‌ای نکردید که چرا به این دوره نرسید. چه موانعی برای برگزاری انتخابات الکترونیک در مشهد وجود داشته است؟

قرار بود بخشی از انتخابات به‌صورت الکترونیکی برگزار شود. توافقاتی در وزارت کشور صورت گرفت و با نظر شورای نگهبان مقرر شد طبق تکلیف قانون انتخابات چهار حوزه انتخابیه به‌صورت الکترونیک برگزار شود. ما برای مشهد متقاضی بودیم و آمادگی هم داشتیم، اما انتخاب نشدیم.

*در اصطلاح ما رسانه‌ای‌ها، بحث انتخابات در محافل عمومی و ... خیلی داغ نشده است. برای داغ‌شدن تنور انتخابات به‌جز برنامه‌هایی مانند مناظرات و فضاآرایی شهری، چه برنامه‌هایی باید در دستورکار قرار بگیرد؟

ما معتقدیم اکنون حس انتخابات در بین مردم هم دیده می‌شود. بر اساس رصد ما از محافل و گفتگو‌ها، تشکل‌ها و احزاب و گروه‌ها مباحث انتخابات را مطرح می‌کنند. البته بخشی از جامعه منتظر است که زمان تبلیغات فرا برسد و آن زمان بتوانند کاندیدای مدنظرشان را انتخاب کنند. حتی قرار است در برخی خیابان‌های مشهد کافه گفتگو راه بیفتد و مردم با هم گفتگو کنند. درواقع این خیابان‌ها در هفته پایانی نزدیک به انتخابات به «خیابان انتخاب» تبدیل خواهند شد.

اعلام مکان‌های شعب اخذ رأی در مسیریاب «نشان» و در فضای مجازی

*و درنهایت اینکه برای روز انتخابات و تکرارنشدن برخی نواقص و مشکلات دوره‌های گذشته مثل سردرگمی مردم در پیداکردن شعب اخذ رأی یا معطلی آن‌ها چه برنامه‌ریزی‌هایی شده است؟

برای انتخابات در جانمایی صندوق‌ها و شعب اخذ رأی تحول ایجاد کرده‌ایم. سه ماه بررسی کردیم تا شعب را به گونه‌ای جانمایی کنیم که در کلونی‌های جمعیت باشد. شعب اخذ رأی را به حدود ۱۸ درصد بیشتر از دوره قبل افزایش دادیم. دوم اینکه در گذشته از عوامل اجرایی بیشتر از اداری‌ها استفاده می‌شد، اما در این دوره آن‌ها را از بین مردم و به‌نوعی از افراد محلی انتخاب کردیم.

نخبگان و اقشار خاص را در نظر گرفتیم که هم در سلامت انتخابات و هم برگزاری بهتر انتخابات بتوانند نقش‌آفرینی کنند. نوعی نوآوری در شعب اخذ رأی ایجاد کردیم و سعی کردیم به گونه‌ای با رأی‌دهندگان برخورد شود که افراد تکریم شوند. همچنین شعب اخذ رأی را علاوه بر مسیریاب «نشان»، در فضای مجازی نیز اعلام خواهیم کرد. در هر ناحیه هم شعب اخذ رأی را معرفی خواهیم کرد تا مردم به‌آسانی بتوانند نشانی شعب اخذ رأی را پیدا کنند.

*و، اما حرف آخر! اگر نکته‌ای مانده است، بفرمایید.

مردم ما درباره امانتی که به ما داده‌اند، خاطرشان آسوده باشد و بی‌شک امانت‌داری می‌کنیم. برای ما مهم نیست نام چه کسی از صندوق رأی درخواهدآمد. آنچه برای ما مهم است، فراهم‌کردن فضای مناسب برای انتخابات است تا مردم به کاندیدایی که از نظر خودشان اصلح است، رأی بدهند.

در ادامه حتما بخوانید فرماندار مشهد: دلیل رد صلاحیت‌ها به نامزدها اعلام شده است + فیلم